فول فایل

پست پست در ایران پیشینه تاریخی دارد و قدمت آن هم به چند صد سال می رسد اما پست تا پیش از سال ۱۲۹۷ به صورت «اداره» بود و تمامی امور پستی در آن زمان توسط همین اداره صورت می‌گرفت. در این سال به سبب موفقیت‌هایی که به دست آمده بود، ناصرالدین شاه دستور داد تا موسسه پست آن روز به وزارت تبدیل شود و ادارهٔ آن را به امین الملک وزیر وظایف و رئیس دارالشوری سپرد. وی یک سال بعد یعنی در سال ۱۲۹۸ از وزارت وظایف و ریاست دارالشوری استعفا کرد تا برای رسیدگی به امور وزارتخانه جدید فرصت بیشتری پیدا کند. وزارت جدید پست همچنان توسط امین الملک و میرزا رحیم که به معاونت این وزارتخانه منصوب شده بود اداره می‌شود. در ۱۵ جمادی الاولی سال ۱۳۰۳ جزوه‌ای کوچک در ۵۲ صفحه به نام تعرفهٔ ادارهٔ جلیلیهٔ پستخانهٔ ایران با چاپ سنگی منتشر شد. در این رساله نقشه‌هایی از جمیع تلگرافخانه‌ها، پست خانه‌ها و چاپارخانه‌ها و خطوط پستی آن ایام آمده بود. به موجب مندرجات آن رساله، کشور ایران در سال ۱۳۰۳ دارای ۷ خط اصلی و پنج خط فرعی پستی بوده‌است. از این سال به بعد تغییرات عمده‌ای در اداره یا وزارت پست آن وقت به جز تغییر در تشکیلات ساختاری و سازمانی آن صورت نگرفته‌است. پس از صدارت امیرکبیر تحولات تازه‌ای در پست کشور رخ می‌نماید. به نحوی که فعالیت پست‌های کشورهای استعمارگر در ایران تعطیل می‌شود و پیک‌های پست ایران با نظم و نظامی که از سوی امیرکبیر در ترکیب وزارت پست شکل داده بود با سرعت و دقت بسیار امور مراسلاتی را انجام می‌دادند. پست در سال ۱۳۲۷ هجری قمری دستخوش تغییراتی شد و تشکیلاتی نو یافت. تلگراف نخستین ارتباط تلگرافی در ایران در ۱۲۷۱ میان مدرسة دارالفنون و کاخ گلستان برقرار شد که مخابره‌ای آزمایشی بود (محبوبی اردکانی، ج ۲، ص ۱۹۴؛ افشار، ص ۱۷). با این حال تلگراف از ۱۲۷۲، و در پی انتشار اخبار و اطلاعات مربوط به آن در روزنامة وقایع اتفاقیّه، در ایران شناخته شد و اخبار گسترش تلگراف در جهان و کاربردهای متنوع و تسهیل کنندة آن، مکرراً گزارش گردید. در تمامی این گزارشها برای سیم و دستگاه تلگراف از تعابیری چون چرخ الماس، چرخ آتشی، سیم آهن، راه سیم آهن، چرخ صاعقه و سیم صاعقه استفاده شده‌است ( روزنامة وقایع اتفاقیه، ش ۲۷۳، ص ۵ ـ۶، ش ۲۷۵، ص ۷، ش ۲۷۹، ص ۵). شکل فرنگی این واژه ظاهراً در ۱۲۷۳ به صورت «تلغراف » به زبان فارسی راه یافت ( رجوع کنید به همان، ش ۲۹۳، ص ۶). یک سال بعد، کرشش اتریشی (معلم کل توپخانه در دارالفنون )، با نظارت و اهتمام علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه (رئیس کل دارالفنون )، از عمارت سلطنتی (کاخ گلستان ) به باغ لاله زار سیم تلگراف کشید که اجرای موفقیت آمیز آن، منجر به گسترش خطوط تلگراف تا سلطانیه و زنجان گردید. اداره تلگراف در سال ۱۳۲۷ زمان به پست اضافه شد و وزارت پست و تلگراف شکل تازه‌ای به خود گرفت. [۱]