فول فایل

ابزارهای اعتباری، وسائل متنوعی می باشند که تسهیلات اعتباری در قالب آنها و با ویژگیهای مختلف اعطاء می گردند. این ابزارها عمدتاً در تبصره ماده 3 قانون عملیات بانکی بدون ربا ذکر و در آئین نامه اجرائی قانون مذکور و همچنین دستورالعملهای مربوط تشریح گردیده اند. ماهیت اساسی ابزارها در نظام نوین بانکداری، مبتنی بر عقود، معاملات و قراردادهای شرعی و نتیجتاً محور ربا (بهره) از سیستم بانکی است که این امر، مهمترین خصیصه ابزارهای جدید و محور اصلی تغییر نظام را تشکیل می دهد. ابزارهای جدید سیستم بانکی، علاوه بر تأمین نیازهای مالی (پولی) متقاضیان، عمدتاً تامین کننده نیازهای مالی (فیزیکی) آنان بوده که مآلاً موجب تثبیت و پایداری بیشتر منابع مالی (به صورت دارائیهای فیزیکی) در سازمان مالی موسسات ذیربط می باشند. از دیگر ویژگیهای ابزارهای جدید، همانطور که قبلاً بیان شد، خصیصه سیال بودن منابع بانکی است، به طوری که با معین بودن مورد مصرف و تناسب میزان تسهیلات با مصرف و نظارتهائی که بر استفاده از منابع به عمل می آید، از بلوکه شدن و توقف گردش منابع جلوگیری می نماید. تنوع و تعدد ابزارهای جدید اعتباری موجب گردیده که هر یک از ابزارها در بخش یا بخشهای اقتصادی خاص کاربرد داشته و از نظر مدت برگشت منابع، متغیر و متنوع باشند به طوری که برای زمانهای کوتاه، متوسط و بلند مدت، به کار گرفته شوند. ابزارهای اعتباری عمدتاً مستند به مبانی فقهی و قانونی (قرض الحسنه، سلف، مضاربه ....) و در مواردی قانون تجارت (مشارکت حقوقی، سرمایه گذاری مستقیم) است و به دلیل ماهیت معاملاتی اغلب آنها (مضاربه، مشارکت مدنی، سلف، خرید دین ) و همچنین خاصیت خودنظارتی و خود وصولی این ابزارها، منابع بانک در سررسید قراردادها، آزاد می گردد. ابزارهای اعتباری جدید، هر یک از ویژگی خاصی برخوردار بوده و هر کدام به مثابه کلیدی می باشند که برای گشایش باب معینی از حوائج اقتصادی متقاضیان به کار گرفته می شوند. بدین معنی که این ابزارها جز در موارد تعیین شده و مرتبط با نوع فعالیت متقاضی، کاربرد بی منظور و بی هدفی نداشته و نتیجتاً اعطای تسهیلات در نظام جدید و با ابزارهای جدید، بدون وجود توجیهات لازم و ملاحظاتی چون توجه به نیاز متقاضی، نوع فعالیت، نوع مصرف، آثار اقتصادی، مدت برگشت و لزوم برگشت منابع و ... اصولاً میسر نمی باشد. طبقه بندی ابزارها : با توجه به خصوصیت مشترک ابزارها، آنها را به صور مختلف طبقه بندی می کنند. براساس مدت : 1 ) کوتاه مدت : مانند قرض الحسنه، مضاربه، مشارکت مدنی، مزارعه، مساقات، جعاله، ضمان، خرید دین، سلف، فروش اقساطی مواد اولیه، لوازم یدکی و ابزار کار. 2 ) میان مدت : قرض الحسنه، مشارکت مدنی (تولیدی و خدماتی)، فروش اقساطی وسایل تولید، ماشین آلات و تاسیسات، اجاره به شرط تملیک.