فول فایل

بررسی رابطه جوّ سازمانی و رضایت شغلی آموزگاران و دبیران و ارائه پیشنهادات در جهت بهبود وضعیت موجود دبیر مقدمه با نگاهي به مدارس و توجه بيشتر به روش عمل آنها خواهيم ديد که با وجود تفاوتهاي بسيار اندکي که در ساختار و شکل مدارس و نيز يکسان بودن مواد و کتب درسي، تفاوتهاي زيادي بين مدارس و سطح درسي دانش آموزان آنها مشاهده ميشود. پس با اندکي تأمل درمييابيم که عامل ديگري نيز وجود دارد که موجب ميشود سطح درسي، حال و هواي مدرسه و روابط فردي در اين مراکز آموزشي متفاوت باشد. تاکنون تحقيقات زيادي انجام گرفته که به بررسي تأثير برخي ابعاد غير درسي از قبيل روابط بين دانش آموزان، روابط ميان دانش آموزان و دبیران و مديران، وضعيت اقتصادي و اجتماعي و مواردي از اين قبيل پرداخته که اين عوامل بر تحصيل و پيشرفت دانش آموزان تأثير بسزايي دارند. بيترديد در به وجود آمدن جوّ سالم و مناسب در محيط مدرسه و کلاس درسي دبیران و مديران مؤثر ميباشند و رشد همه جانبه شخصيت دانش آموزان وابسته به جوّ سازماني مدارس است يکي از مهمترين زمينههاي پژوهشي ميزان رضايت شغلي است. اهميت آن از يک سو به دليل نقشي است که در بهبود و پيشرفت سازمان و نياز بهداشت و سلامت نيروي کار دارد و از سوي ديگر به دليل مفهوم رضايت شغلي است و نيز رضايت شغلي علاوه بر تعريف و مفهوم پردازيهاي متعدد محل سلامتي و سازه مشترک بسياري از حوزههاي علمي مانند روانشناسي، جامعه شناسي، علوم تربيتي و حتي اقتصاد و سياست است. علاوه بر اين رضايت شغلي عاملي است که باعث کارايي، عملکرد، احساس رضايتمندي، لذت روحي ناشي از ارضاء نيازها و تمايلات و اميدهاي فردي ميگردد(علاقه بند، 1377). کينزبرگ و همکارانش(1915) رضايت شغلي را از ديدگاههاي مختلفي مورد توجه قرار دادند، از جمله: الف) رضايت دروني: که حاصل دو منبع ميباشد، اول: احساس لذتي که انسان صرفاً به خاطر اشتغال و فعاليتهاي شغلي عايدش ميشود. دوم: لذتي که بر اثر پيشرفت و يا انجام برخي از مسئوليتهاي اجتماعي و به ظهور رساندن تواناييها و رغبتهاي فردي به انسان دست ميدهد. ب) رضايت بيروني: که با شرايط اشتغال و محيط کار ارتباط دارد و هر آن در حال تغيير و تحول است. از جمله عوامل بيروني ميتوان شرايط کار، ميزان دستمزد و پاداش، نوع کار و روابط موجود ميان کارگر و کارفرما را نام برد(همان منبع). به نظر محقق عامل اولي(رضايت دروني) اشاره به رضايت شغلي دارد و عامل دوم(رضايت بيروني) اشاره به جوّ سازماني دارد. در اين پژوهش سعي شده با بهرهگيري از روشهاي توصيف جوّ سازماني مدارس و با در نظر گرفتن رضايت شغلي دبیران دبيرستانهاي شهرستان نهاوند و با کمک روش خودسنجي به بررسي رابطه بين جوّ سازماني و رضايت شغلي دبیران پرداخته شود. بيان مسئله با توجه به موضوع تحقيق، مسأله حاضر شامل دو متغير است: جوّ سازماني و رضايت شغلي دبیران که هر کدام از این دو متغیر نياز به تعريف دارند. 1) جوّ سازماني: جوّ سازماني مدرسه حاصل تلاش و کوشش گروههاي درون مدرسه يعني دبیران و مديران و کارکنان و دانش آموزان است(علاقه بند، 1377). جوّ سازماني همان خصوصيات دروني پايدار مدرسه را شامل ميشود که در بروز رفتار سازماني نيروي انساني، به خصوص در خودباوري جهت اظهارنظر، مشارکت و انگيزش تأثير ميگذارد(عسگريان، 1388). از ديدگاه سازماني جوّ سازماني داراي اقدامات و روشهاي رسمي و غير رسمي است و داراي عقايد مشترکي بين اعضاي سازمان براي راهنمايي و هدايت رفتار افراد ميباشد(علاقه بند، 1377). جورج لوين و روبرت استرینجر اذعان دارند: جوّ سازماني شامل ادراکاتي است که فرد از نوع سازماني دارد که در آن کار ميکند و احساس او نسبت به سازمان بر حسب ابعادي مانند استقلال، ساختار سازماني، پاداش، ملاحظهکاري، صميميت و حمايت است(اجاقي، 1377). 2) رضايت شغلي دبیران: فرد براي اينکه تصويري روشن از دنياي خود داشته باشد بايد پس از تجزيه و تحليل واقعيات و اطلاعات موجود شغل معینی را انتخاب کند که رضايت شغلي را به همراه دارد و باعث رضايت شخصي نيز ميشود. وجود رضايت شغلي در دبیران باعث ميشود معلمان به گونهاي موفقتر در کار خود ظاهر شوند و از شغل خود لذت ببرند و احساس نشاط کنند. از جمله پيامدهاي مثبتي که رضايت شغلي دبیران دارد ميتوان به افزايش کارايي، ثبات شغلي، ترقي و پيشرفت در کار اشاره کرد(علاقه بند، 1377). از جمله پيامدهاي مثبت تحقيق حاضر ميتوان به آشنايي با جوّ سازماني و ميزان رضايت شغلي دبیران و دادن راهبردها و پيشنهادهاي لازم در اين زمينه براي دبیران دبيرستانهاي شهرستان نهاوند اشاره کرد. اهميت و ضرورت تحقيق کارکنان در بدو ورود به سازمان انتظار دارند با جوّ سازماني مطلوب و حمايت آميزي مواجه شوند تا در لواي آن، نياز هاي خود را تأمين کنند. اين مسئوليت مديران است که امور مربوط را به گونهاي سازماندهي کنند که افراد با تمام وجودشان در فعاليتها شرکت کنند. در واقع مسئوليت مشترک مبناي خلاقيت و ابتکار جمعي است. بررسي و مطالعه جوّ سازماني مدرسه و ميزان رضايت شغلي دبیران از آن جهت داراي اهميت است که جوّ مدرسه ميتواند عامل مهمي در ارتقاء کيفيت آموزش و پرورش در مدرسه باشد. جوّ سالم و مطلوب ميتواند بر روابط حرفهاي دبیران اثر مثبت داشته باشد و ارتباط صميمانه و نزديکي بر اساس همکاري بين دبیران به وجود آورد. همچنين جوّ سازماني سالم و مطلوب، با روابط ميان فردي اصيل و درست آن احتمالا وضعيتي را پديد ميآورد که رهبري و مديريت حرفهاي ميتواند در آن موفقيتآميز باشد و دبیران خشنودتر، وظيفهشناستر، باانگيزهتر و صبورتر باشند. در مقابل جوّ سازماني ناسالم و نامطلوب ميتواند محيطي سرشار از سوءظن و دشمني را به وجود آورد که هرگونه مديريت مشارکتي و همکارانه را به شکست واميدارد و ميتواند منشاء بروز واکنشهاي منفي دبیران باشد. اهميت مطالعه جوّ سازماني مدرسه و رضايت شغلي دبیران تنها به اين دليل نيست که جوّ سازماني مدرسه ميتواند وسيلهاي براي افزايش اثر بخشي و کارآيي مدرسه باشد، بلکه دلايل انسان دوستانه و لزوم توجه به حقوق انساني دبیران، وجود جوّ سازماني سالم و مطلوب را در مدرسه ايجاب ميکند. دبیران حق دارند در محيط کار خود از احترام، اهميت، تعلق به گروه و مشارکت در فعاليتها برخوردار باشند. مديران مدارس نقشي عمده در شکل دادن به جوّ سازماني مدرسه دارند. در واقع جوّ سازماني مدرسه با رفتار مديران شکل مييابد و رفتار آنان بر رفتار دبیران و چگونگي ادراک و تصور دبیران از مدرسه اثر ميگذارد.