فول فایل

مقدمه دادمداري مهم ترين عامل اقتصاد بخش عظيمي از روستاهاي آذربايجان است. دامداران در پي دامهايشان براي يافتن چراگاه هاي مناسب تابستان ها به ييلاق (مناطق سردسيري و كوهپايه اي) و رسمتان ها به قشلاق (مناطق پست و گرم استان) كوچ مي نمايند. از رمان هاي بسيار دور تعدادي از دامداران كه توانسته اند مازاد خوراك دامهايشان را كه از دامنه هايشان سرسبز كوهستان هاي سهند وسبلان تهيه مي كردند، براي ماه هاي سرد زمستان ذخيره نمايند. يكجانشين شده اند. روي كوه ها و دامنه هاي اطراف آتشفشان سهند و سبلان را لايه ضخيمي از توف آتشفنشاني به شكل هرم (كله قندي) پوشانيده است. اين توده ها داراي انسجام كافي بوده و براي كندن و خالي كردن نيز مناسب مي باشد. دامداران از قديم الايام داخل اين توده ها را به عنوان طويله، اصطبل و انباري كنده و خالي كرده اند تا در زمستان ها بتوانند دامهايشان را از سرماي گزنده محفوظ دارند، همچنين اتاق هاي مسكوني خود و خانواده شان را نيز در جوار همان طويله ها و اصطبل ها كنده اند كه در زمستان ها با نفس دام هايشان گرم مي شود. خوراك و پوشام اين مردمان از دام ها تأمين مي شده و مازاد توليدشان براي تهيه ديگر مايحتاج زندگي، كه در منطقه قادر به تهيه آن نبوده اند، به شهرها صادر مي شده است. آنان براي تهيه و تأمين مسكن، نيازي به مصالح ساختماني نداشته زير با شناخت طبيعت آنچه را كه مي خواسته اند از آن گرفته اند. در اين وجيزه سعي شده چند نمونه از حمام هاي صخره اي، كه در نهايت سادگي و با كارايي كامل و با استفاده از امكانات طبيعي ساخته شده اند، معرفي گردد. در طرح اوليه اين حما ها براي بنيان حمام از كران هاي طبيعي، براي تأمين آب از چشمه و براي سوخت از بوته هاي خار و گون استفاده شده است. معماري صخره اي در آذربايجان «از دهانه هاي آتشفاشن سهند و سبلان طي هزاران سال گدازه و مواد مذاب به بيرون جهيده و بر يو هم انباشته شده است، به تدريج در طي هزاران سال بر روي اين گدازه ها پوسته اي از سنگ توف با مقاومت هاي مختلف به وجود آمده است، لايه هاي نرم اين پوسته در طي ساليان، به وسيله برف و باران شسته شده و لايه هاي سخت تر به صورت كران به اشكال مختلف به وجود آمده است («كندوان» بررسي هاي تاريخي، سال دوازدهم، ص 187). تركيب و دانه بندي اين كران ها به نوعي است كه به سهولت مي توان داخل آن را با گلنگ هاي حفر قنات و چاه مطابق عملكرد مورد نياز خالي كرد. شكل كران ها در چگونگي حفر فضاهاي مورد نياز تأثير دارد. در روستاي قديمي حيله ور، كه احتمالاً تا دوره مغول مورد استفاده قرار مي گرفته، همچنين در روستاي سپور در بناب و روستاهاي صخره اي (متروكه) در منطقه ارسباران و اردبيل بناها عموماً در يك سطح كنده شده و يك طبقه است ولي در روستاهاي كندوان و چراغيل كه كران هاي آن به شكل كله قندي و به ارتقاع بعضاً بيش از 20 متر مي باشد. دلايل مختلف از جمله شب روستا و دسترسي از جهات مختلف باعث گرديده كه بناها عمدتاً دو طبقه و بعضاً سه تا چهار طبقه ساخته شوند. حجم فضاهاي كنده شده و ارتفاع ان مطابق با شرايط انساني است و از حفر فضاهاي مرتفع و فاقد اشل انساني پرهيز شده است. فضاهاي زندگي عمدتاً به شكل مربع و يا مستطيل نزديك به دايره يا بيضي است، در مركز اماكني مانند مساجد، كه به فضاهاي عريض تري نياز بود، ستون يا ستون هايي مي ساختند. در داخل ديواره ها حفره هايي به صورت رف و طاقچه براي نگهداري وسايل مورد نياز ساكنان تعبيه شده است. شكل پلان ها به علت حفر در دل حوه فاقد گوشه هاي تخت و تيز مي باشد و خطوط پلان منحي و ملايم است. كران ها به علت فشردگي دانه هاي تشكيل دهنده و شيب مناسب در مقابل برف و باران مقاومت بالايي دارند، همچنين به علت ضخامت جداره ها و عايق بودن توف هخاي تشكيل دهنده در زمستان گرم و در تابستان خنك مي باشند.