فول فایل

نگاهی به تحول مدیریت ارتباطات با پدایش دستگاه زیراکس تاكنون نظريه‌هاي مختلفي در زمينه ساماندهي نظام رسانه‌اي در كشورهاي مختلف ارائه شده است. هر يك از اين نظريه‌ها به رويكردهايي بستگي داشته كه كميت و كيفيت ساماندهي را مشخص مي‌كرده است. به عبارت ديگر ساماندهي به واسطة تحولاتي كه به شناخت انسان‌ها مربوط مي‌شود به اشكار مختلفي صورت پذيرفته است. بنابراين مي‌توان گفت قبل از اين كه بحث ساماندهي نظام رسانه‌اي مطرح شود بايد عقبه فكري اين موضوع مطالعه و بررسي شود. به عنوان مثال اگر خواشته باشيم بحث ساماندهي رسانه‌اي را در ايران مورد توجه قرار دهيم بررسي و كالبد شكافي اين موضوعات ضرورت دارد. اين كه باور به يك بيماري مزمن جهان سومي تحت عنوان نظرية تزريقي پيام كه اساساً از غرب نشأت گرفته است، دوم باور به تئوري هنجاري منبر كه يك مسأله فرهنگي خاص ايران است و سوم ساختاري كه مخاطب نه در سپهر پيام كه در زير چتر رسانه قرار دارد. به علاوه مي‌توان گفت اكنون شرايطي در جهان صورت گرفته است كه ساماندهي بدون توجه به آن بي‌فايده است؛ شرايطي كه از رهگذر جامعة اطلاعاتي و جهان شدن، قدرت گزينشي مخاطب را افزايش داده است لذا با رعايت اين ملاحظات تعريف عملياتي ساماندهي ضرورت دارد؛ اين كه مقصود از ساماندهي چيست؟ و مرز ساماندهي تا كجاست؟ مقدمه حدود سه دهه قبل در امريكا تمدني ايجاد شد كه بعدها پايه‌گذار معماري جهان شبكه‌اي شد. در اين تمدن برخلاف گذشته كه سلسله مراتب اخبار و اطلاعات به صورت عمودي و از طريق دروازه‌بانان خبري و ويراستاران متعدد به مخاطب مي‌رسيد فرايند ارتباطي به صورت افقي و با سطح تعاملي بالا انجام پذيرفته است. امروزه به كمك چنين موج تحولي در عرصة ارتباطات، اطلاعات به صورت ديجيتالي ذخيره مي‌شود و فوق متن‌ها امكان حجم بزرگي از اطلاعات را فراهم كرده است. بنابراين مخاطب معاصر در بطن بازاري از پيام‌هاي متنوع و متكثر قرار گرفته و از اين رهگذر قدرت گزينشي او بيش از پيش افزايش يافته است. پيدا است كه اين پديده بسياري از نظريه‌هاي حوزْة ارتباطات از جمله نظرية گلوله‌هاي جادويي پيام را از اعتبار انداخته است. هم از اين رو است كه بسياري از كشورهاي توسعه‌يافته سياستگذاري ارتباطي خود را در قالب ساماندهي يا طراحي نظام ارتباطي نوين مورد بازنگري قرار داده‌اند. اكنون با توجه به معماري ثابت، هندسه متغير و سياليت و پويايي جامعة شبكه‌اي كه ارتباطات به مثابه سيستم اعصاب آن به شمار مي‌آيد بازنگري و ساماندهي اين حوزه در كشور ما نيز اهميتي حياتي دارد. با اين رويكرد گفتگويي با دكتر محسنيان راد صورت گرفته است؛ كه در پي مي‌آيد. ? حاجت به توضيح نيست كه در خلال يكي، دو دهة اخير، به كمك فناوري‌هاي ارتباطي و اطلاعاتي، انقلابي در حوزة رسانه‌ها و ارتباطات پديد آمده است؛ به گونه‌اي كه مي‌توان گفت سپهر اجتماعي، سياسي و فرهنگي كشورها به طور نسبي تحت تأثير اين جريان قرار گرفته‌اند. شايد به همين دليل است كه برخي از كشورها، تقريباً از يك دهة پيش، كوشيده‌اند تا اصلاحات لازم را در نظام ارتباطي خود انجام دهند. با توجه به اين كه ايران به عنوان كشوري در حال گذار، در معرض فرصت‌ها و چالش‌هاي ناشي از اين جريان قرار دارد، به نظر مي‌رسد كه امر ساماندهي در حوزة رسانه‌ها نيز در ايران ضروري باشد. نوع نگاه و ارزيابي جنابعالي در اين مورد چگونه است؟ وقتي شما تصميم داريد به نظامي سامان دهيد، مقصودتان چه ساماندهي است؟ به تعبيري، چنين برداشت مي‌شود كه شما داراي يك برداشت شبه آنومي هستيد، كه مي‌خواهيد به آن سامان دهيد و از شبه آنومي خارجش كنيد و نظامي با هنجارهاي تعريف‌شده به آن نظام ببخشيد. خود اين تفكر يكي از نظريه‌هاي مربوط به حوزة رسانه‌ها است؛ منتها اين نظريه، از يك ديدگاه، نظريه‌اي است كه اهميتش را از حيث كاركرد تا حدي از دست داده است. شايد اگر به منشأ چنين نظريه‌اي برگرديم، بهتر بتوانيم اظهار نظر كنيم. بايد گفت كه، در دهة 1930 نظرية تزريقي در باب تأثير رسانه‌ها مطرح شد. تصور بر اين بود كه رسانه‌ها داراي كاركردي مشابه كاركردي كه در عمل تزريق زيرپوستي با يك آمپول انجام مي‌شود، هستند. به عبارت ديگر، مهم اين است كه شما پيام مناسبي را تهيه كنيد و اين پيام مناسب را داخل آن سرنگ (فرستنده يا روزنامه) جاي بدهيد و تزريق كنيد. پس بايد كوشش كنيد هر دارويي داخل اين سرنگ نرود و سرنگ آن هم به دست هر كسي نيفتد. بنابراين، بايد كوشش كنيد يك سرنگ به اسم سرنگ بزرگ ملي درست شود تا كل اقوام و ملت را پوشش دهد. اين تفكري بود كه در غرب شكل گرفته بود. بزرگ‌ترين خصلت چنين تفكري، منفعل دانستن مخاطب است؛ مخاطبي كه، در واقع، مطيع و در اختيار است و اگر به او تصوير زشت نشان دهيم، يادگيري زشت مي‌كند و اگر تصويري خوب نشان دهيم يادگيري خوب مي‌كند. اين يك جور ساماندهي است.