فول فایل

چكيده متن: گفتاري كه پيش‌روي خوانندگان محترم قرار دارد حاصل تلاشي است چندساله در تعمق و غور و بررسي منابع، اسناد و مدارك بر جاي مانده از اسداله علم. پيش از اين در دفتري جداگانه زندگي سياسي خاندان علم به طور كلي و زندگي سياسي اسداله علم به طور اخص توسط نگارنده اين سطور مورد بررسي قرار گرفته است. با اين حال از آنجايي كه به دلايل عديده‌اي زواياي مختلف زندگي سياسي، اجتماعي و ... اسداله علم آخرين شخصيت قدرتمند و قابل اعتناي خاندان علم آن چنان كه بايد روشن نشده بود، نگارنده براي انجام تحقيقي گسترده‌تر و در عين حال انسجام‌يافته‌تر درباره اسداله علم ناگزير شد تا خلاء موجود را در حد بضاعت مزجات خود بپوشاند. اين خلاء هنگامي بيش از پيش آشكار شد كه منابع مختلف نظير كتب تحقيقي، خاطرات و بالاخص اسناد و مدارك جديدي درباره زواياي مختلف زندگي اسداله علم به دست آمد و اين خود اشتياق نگارنده را جهت انجام تحقيق بيشتر كرد. در اين ميان بالاخص اسناد تازه‌ياب مركز اسناد مؤسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران و مركز اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي بيش از هر منبع ديگري به مقصود مطالعاتي و تحقيقاتي نويسنده ياري رساند. به ويژه اسناد بكر و كمتر دست‌يافتني مؤسسه مطالعات و پژوهش‌هاي سياسي گره‌گاه‌هاي بسياري از جوانب مختلف حيات سياسي ـ اجتماعي اسداله علم و حوادث مربوط به او را براي نگارنده روشن ساخت. با اين حال اين پايان راه نيست، چرا كه بدون ترديد بخش اعظمي از اسناد و مدارك بر جاي مانده از اسداله علم هنوز در مراكز اسنادي پراكنده كشور كماكان مكتوم مانده و در معرض ديد و داوري قرار نگرفته است. اميد است در آينده‌اي نه چندان دور اين معضل اساسي از پيش روي محققين و مورخين برداشته شود تا تحقيقات آتي محققان بالاخص در عرصه تاريخ معاصر ايران در بستري منطقي‌تر و روشنگرانه‌ تداوم يابد. از ويژگي‌هاي اين تحقيق تنوع و گستردگي تقريباً قابل توجه منابع مطالعاتي آن بوده‌ست. تقريباً كمتر منبع چاپي نظير كتب، نشريات ادواري، روزنامه‌ها و ... دوره سلطنت محمدرضا پهلوي را مي‌توان سراغ گرفت كه مطلبي درباره اسداله علم نداشته باشد. اگر چه اين امر از يك سو به غناي مدارك خام تحقيق حاضر افزود،‌ اما از سوي ديگر به علت اظهارنظرات متعدد و گاه متناقض، داوري نهايي را براي نگارنده مشكل مي‌ساخت. با تمام اين احوال نهايت سعي صورت گرفته است تا منابعي كه بيشتر با حقيقت قرين بوده‌اند مورد ارجاع و اِسناد قرار گيرند و از هر گونه داوري يك سويه و جانبدارانه خودداري شود. گو اين كه چنانكه در مباحث آتي هم خواهيم ديد تمام اظهارنظرها و داوري‌ها درباره موضوع پژوهش مبتني بر اسناد و مدارك بوده و از آوردن هر گونه سخن وگ فتار بدون پايه‌اي اجتناب شده است و به ويژه داوري‌ها و فرضياتي هم كه غالباً در اوايل هر فصل ارائه شده است مبتني بر اسناد و مداركي بوده است كه نويسنده در مباحث بعدي همان فصل به اثبات آن همت گماشته سات. اكثر مورخان و نويسندگاني كه راجع به مفاسد اخلاقي امير اسدالله علم وزير پيشين دربار شاهنشاهي قلم زده‌اند، به تبعات اين مفاسد و از جمله برخوردهائي كه گهگاه ميان وي با اعضاي خانواده و يا با بعضي درباريان پيش مي‌آمده اشاره كرده‌اند. يكي از اين تبعات، سيلي محكمي است كه علم از ثريا همسردوم شاه دريافت كرد. به گفته مورخان وقتي از ثريا راجع به اين سيلي سؤال شد، ‌وي به فساداخلاقي علم و نقش او در تشديد مفاسد اخلاقي شاه اشاره كرد. مقاله حاضر كه از كتاب «اسدالله علم و سلطنت محمدرضا پهلوي» نوشته مظفر شاهدي (انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي) انتخاب شده، به بررسي فساد اخلاقي امير اسدالله علم و نقش وي در تشديد فساد اخلاقي شاه پرداخته است.