فول فایل

مقدمه : زمانی که بشر به استفاده از ظروف سفالین پرداخت ، دست ساخته هایش بسیار ابتدائی و عاری از هرگونه تزئین یا پوشش لعاب بوده، ولی بتدریج که ذوق و سلیقه و حسن زیبائی شناسی قوت گرفت ظروف سفالین به نقوش گروناگون و سپس به پوشش لعاب آرایش داده شد. کاوشهای باستان شناسی در محوطه های باستانی ایران موید آن است که تسلسل و تکامل ساخت ظروف بی لعاب در قرون متمادی حفظ گردیده و هنرمندان سفالگر با پیشرفت هنر سفالگری همزمان و در کنار ظروف سفالین لعابدار در ظروف بی لعابدار در ظروف بی لعاب نیز مبتکر بوده و این شیوه و سنت را تا به امروز حفظ کرده اند. وفور ظروف بی لعاب به نسبت انواع دیگر سفالینه بعلت کاربرد این نوع سفالینه در زندگی توده مردم بوده است. تاریخ گذاری ظروف بی لعاب اوایل اسلام بعلت ادامه سنت سفالگری ساسانی ، بسیار مشکل است و بدین سبب متخصصان این نوع سفالینه را عرب ساسانی نامیده اند. پس از سقوط امپراتوری ساسانیان ( سال 622 میلادی ) و گرایش ایرانیان به دین مبین اسلام قسمتهائی از این سرزمین تا مدتها تحت تأثیر شیوه های هنری گذشته قرار داشته است که از آن جمله ناحیه دریای خزر می باشد . در این منطقه روش و سنت هنر ساسانی بویژه در زمینه فلز کاری و سفالگری ادامه یافته و ظروف سفالین به شیوه متقدم ساخته می شده است. حفریات باستان شناسی در ناحیه دریای خزر که محوطه های باستانی بیشماری را در بر می گیرد. کشف ظروف سفالین اواخر ساسانی و اوایل اسلامی و قابل مقایسه بودن آنها این نظریه را اثبات می نماید. پژوهشهای باستان شناسی سالهای اخیر در مراکز تمدنهای اسلامی ایران چون : نیشابور ، ری ، جرجان، سیراف ، استخر ، تخت سلیمان ، سلطانیه ، فسا ، غبیرا و شوش که در ادوار اسلامی از آبادانی و ثروت برخوردار بوده اند شناخت باستان شناسان را در تکامل سفالینه بی لعاب تا حدی آسانتر کرده است. سفالینه بی لعاب اسلامی بسیار متنوع و از جهات مختلف مانند خمیر ، شکل و تزئین قابل بررسی است. به طور کلی سفالهای دوره اسلامی را می توان به سه گروه طبقه بندی کرد: